به گزارش چغادک نیوز، موزه ملی ایران که اکنون به دلیل وجود هزاران اثر باستانی کشف شده از محوطه‌های تاریخی، آن را موزه مادر و یا باستان‌شناسی نیز می‌دانند، دارای آثاری از همه دوره‌های تاریخی است. که می‌توان با بررسی دقیق‌تر هر کدام از این آثار به نحوه زندگی مردم و تکامل زندگی‌ها در ادوار مختلف پی برد.

در بخش اول این گزارش به بررسی دوره‌های باستانی پارینه سنگی تا دوره مفرغ پرداخته شد و در بخش دوم این گزارش تاریخ دوره عیلامی‌ها تا دوره ساسانیان و آثار به جا مانده از آنها که بیشترشان اکنون در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود، مورد بررسی قرار گرفته است. در این بخش با آثار به جا مانده از دوره‌هایی مانند سلوکی، هخامنشی و … آشنا خواهید شد.

دوره عیلامی

عیلامی‌ها نخستین شهرها را در جنوب و جنوب غربی ایران به ویژه خوزستان و فارس بنا کردند. زیگورات چغازنبیل و مجموعه بناهای اطراف آن از مهمترین بقایای معماری این دوره است و آثار مهمی مانند پیکره سفالی گاو با کتیبه‌ای بر پشت آن، لوله‌های شیشه‌ای، پلاک‌های تزئینی دیوار و گل میخ‌های کتیبه دار از این دوره در تالار موزه ملی ایران به نمایش گذاشته شده است.

با آنکه عیلامی‌ها شیوه نگارش خاص داشتند در حدود ۲۲۰۰ سال پیش از میلاد خط میخی را که به دلیل نگاره‌های میخ مانند به این نام خوانده می‌شود از همسایگان غربی خود در بین النهرین برگرفتند با زمان خود انطباق دادند و به کار بستند. از آن پس در عیلام دو خط ایلامی و اکدی و گاهی سومری به منظور گوناگون به کار رفته است.

دوره آهن

حد فاصل دوره مفرغ و امپراتوری هخامنشی در ایران با نام دوره آهن شناخته شده است که ویژگی فنی آن آشنایی با چگونگی ذوب فلز آهن است.

ویژگی مشهور دوره آهن الگوهای نسبتاً مشابه در آئین تدفین است که به نظر می‌رسد متأثر از اعتقاد به زندگی پس از مرگ بوده، که به قرارگیری اشیای فراوان در درون گورها می‌انجامد. از جمله آثار مهم به دست آمده از این گروه یافته‌های عمارلو، قیطریه تهران، سیلک کاشان و … است برخی از محوطه‌های دوره آهن مانند تپه حسنلو، زیویه کردستان و… بقایای آثار معماری نیز به دست آمده است. دستیابی به فن ساخت اشیای آهنی به ویژه در زمینه تولید جنگ افزار زیورآلات و ادوات کشاورزی دلیل اصلی نامگذاری این دوره است گرچه هنوز فلز مفرغ بیشترین استفاده را دارد.

دوره هخامنشی (۳۳۰ تا ۵۵۹ پیش از میلاد)

امپراتوری پارسی هخامنشی در حدود ۲۵۰۰ سال پیش شکل گرفت. اسناد به جای مانده از دوره هخامنشی نشان می‌دهد که به کارگیری خط در دستگاه حکومتی آنان بسیار گسترده است. داریوش بزرگ برای اولین بار در ایران سکه ضرب کرد و فنون گوناگون به ویژه سنگ تراشی و فلزکاری در این دوره شکوفا شد. نقش برجسته بار عام تخت جمشید، ستون سنگی با سرستون به شکل دو گاو گشت هم، تندیس سنگی داریوش که بر پایه‌ای استوار است به فرمان وی در مصر ساخته شده و پیکره پنه لوپه نمونه‌های شاخص این دوره‌اند. در این دوره با استفاده از سنگ لاجورد و ترکیبی از خمیر آبی اشیایی مانند پیکره شیر نشسته گاو و سردیس شاهزاده هخامنشی ساخته شده است.

دوره سلوکی (۱۴۶ تا ۳۱۳ پیش از میلاد)

پس از حمله اسکندر جانشینان وی در ایران حکومت سلوکی را بنیاد نهادند از پیامدهای تأسیس این حکومت در ایران رواج هنر و فرهنگ هلنی ساخت پیکره‌های مفرغی خدایان یونانی مانند زئوس، هرمس و.. سکه‌هایی با ترکیب چهره اسکندر و ایزدان همراه با خط یونانی و احداث معبد لائودیسه در نهاوند است.

دوره اشکانی (۲۵۰ پیش از میلاد تا ۲۲۴ میلادی)

اشکانیان که سوارکارانی سلحشور و تیرانداز ماهر از شمال شرق ایران بودند، حکومتی را تشکیل دادن که به نام بنیانگذار آن اشک اول اشکانی نامیده شد. اشکانیان حدود ۵۰۰ سال بر ایران حکومت کردند. کشف آثاری از این دوره در شهرهایی مانند نساء در ترکمنستان، پالمیر در سوریه، منطقه الیمایی‌ها در خوزستان نشان دهنده اهمیت و گستردگی این امپراطوری است.

نقش برجسته‌های سنگی، انواع تکوک یا همان ریتون‌های سفالین، از آثار این دوره است مجسمه بزرگ زاده اشکانی حکایت از دانش آنها در فلزکاری به خصوص ریخته‌گری پیکره‌های بزرگ دارد. مومیایی موسوم به مرد نمکی نیز که در زنجان کشف شد متعلق به دوره اواخر اشکانیان است.

دوره ساسانی (۶۵۱ تا ۲۲۴ میلادی)

ساسانیان مدعی تداوم دوره هخامنشی بودند و هنر شاهانه ساسانی به لطف نقوش پارچه‌های ابریشمی، گچبری‌هایاروپا و آسیا و موزاییک‌های بی‌نظیر در بخش تاریخی موزه از تزئینات با شکوه این دوره در تپه حصار دامغان، چال ترخان در ری، بی شاپور در فارس به دست آمده است. در این دور سکه‌ها را با نقش پادشاهان با انواع تاج و تزئینات آرایشی و کتیبه‌های پهلوی ساسانی با دقت ضرب کرده‌اند.

منبع:مهر