به گزارش چغادک نیوز، عرضه های اولیه در ادبیات بورس و بازارهای مالی یکی از روش های فروش سهام شرکت ها به سهامداران خرد می باشد که می توان شرکت ها را از این طریق تامین مالی کرد.

عرضه اولیه به اولین روز عرضه سهام یک شرکت در بازار بورس گفته می شود که در آن، درصد مشخصی از کل سهام شرکت برای نخستین بار در بازار بورس عرضه می‌ شود. عرضه اولیه یک شرکت در بورس به این معنی نیست که آن شرکت، تازه کار خودش را شروع کرده است. بلکه به این معنی است که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است.

* عرضه اولیه  راهی برای افزایش عمق بازار سرمایه

در سال جاری نیز سازمان بورس جهت عمق بخشی به بازار سرمایه تصمیم گرفت ۵۰ شرکت را به بازار سرمایه ایران وارد کند. در این بین برخی شرکت ها به دلایل مختلف نتوانستند وارد بورس شوند.

شرکت های وارد شده به بورس در عرضه اولیه های سال جاری در ماه های ابتدایی سال توانستند تا ۲۰۰ درصد سود به سهامداران خود بدهند. یعنی قیمت آنها بعد از مدتی تا سه برابر قیمت اولیه و در زمان عرضه اولیه رسید. دولت نیز از این فرصت استفاده کرده و بخشی از سهام شرکت های خود را نیز در این عرضه اولیه ها به سهامداران واگذار کرد.

در این بین برخی تحلیلگران قیمت کشف شده توسط شرکت ها را بالاتر از قیمت واقعی شرکت ها می دانستند. این مساله در شرکت های دولتی بیشتر خود را نشان می داد. در همان زمان نیز برخی از کارشناسان به این مساله اعتراضاتی داشتند و در برخی موارد نیز سازمان بورس مجبور به کاهش قیمت شد.

* عرضه اولیه هایی که لغو می شوند

اما تا هفته پیش حدود ۲۷ شرکت در سال ۹۹ به صورت عرضه اولیه به سهامداران واگذار شدند. در دو هفته گذشته نیز سه مرتبه عرضه اولیه شرکت ها لغو شده است.

در هفته های گذشته دو مرتبه عرضه اولیه شرکت ریل پرداز نوآفرین با نماد حآفرین و یک بار هم شرکت سرمایه گذاری مدیریت سرمایه مدار با نماد مدار لغو شده است.

کارشناسان معتقدند وضعیت نامساعد بازار سرمایه در این هفته ها سبب لغو این عرضه های اولیه شده است. اما نکته جالب توجه در این بین عدم وجود تحلیل در میان کارشناسان سازمان بورس است که چرا در شرایطی که بازار سرمایه شاهد خروج پول سهامداران حقیقی است هنوز در حال ارائه عرضه های اولیه هستند.

در شرایطی که بازار سرمایه با رکود شدیدی مواجه است و میزان خرید و فروش در آن به شدت کاهش یافته، معرفی عرضه اولیه و لغو آن تنها به اعتبار سازمان بورس لطمه وارد می کند.

* خرید ۱۶۹ میلیون سهام اپال در کف قیمت!

در خصوص عرضه های اولیه سال ۹۹ باید به این نکته اشاره کرد که هرچه به پایان سال نزدیک شدیم، رونق عرضه های اولیه به شدت کاهش یافته و در آخرین عرضه اولیه سال جاری حتی ۱۶۹ میلیون سهم در کف قیمتی خریداری شده است.

به دلیل اینکه عرضه اولیه در بازار سرمایه ایران به روش بوک بیلدینگ انجام می شود، یک قیمت کف و یک قیمت سقف برای نمادها ارائه می شود. در این روش هر فرد می تواند تعداد محدودی از سهام آن شرکت را خریداری کند. در صورتی که تعداد سهام ارائه شده در سقف قیمتی به فروش نرسد، افرادی که قیمت های پایین تر سفارس داده اند، می توانند تعداد سهام خود را خریداری کنند.

* از صف های ۵ مییلیونی خرید عرضه اولیه خبری نیست

نکته ای که در سال های گذشته در خصوص عرضه اولیه رخ نداده بود، امکان خرید در کف قیمت بوده است. اما به دلیل شرایط بازار سرمایه در ماه گذشته که صف های فروش امکان نقد شوندگی به افراد نمی داد تا سهام خود را معامله کنند، عرضه اولیه نماد اپال با استقبال بسیار کمتری نسبت به سایر عرضه اولیه ها مواجه شد.

این در حالی بود که در عرضه های اولیه ۶ ماه ابتدایی سال حدود ۵ میلیون نفر در سقف قیمت متقاضی خرید بودند ولی در نماد اپال تنها ۲٫۷ میلیون نفر در عرضه اولیه شرکت کردند.

*بازدهی ۲۹ درصدی عرضه اولیه

نکته قابل توجه در این بین بازدهی سهام شرکت های عرضه شده در بورس است. شرکت های عرضه شده در سال جاری حداقل ۵۰ درصد بازدهی داشته اند. اما نمادهای کزغال و اپال به عنوان آخرین عرضه اولیه های سال جاری به ترتیب بعد از ۲ هفته  و یک هفته به صف فروش نشستند.

این مساله نشان می دهد، سیاست عرضه اولیه در صورتی که سهامداران اعتماد خود را به بازار سرمایه از دست داده اند، نمی تواند دیگر به بازار عمق ببخشد. در صورتی که این اعتماد به بازار سرمایه میان سهامداران ترمیم نشود، دیگر دولت نمی تواند از این طریق سهام خود را به مردم واگذار کند./فارس