به گزارش چغادک نیوز:  سیدعباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه کشورمان در یادداشتی که در سالنامه روزنامه اعتماد منتشر شد، نوشت: برجام در طول یک سال گذشته دوران پرفراز و نشیبی را پشت سر سر گذاشته است.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده از بدو شروع به کار در ژانویه ۲۰۱۷ به‌دنبال تحقق شعار انتخاباتی خود و پاره کردن برجام بوده است، با این حال علی‌رغم اقدامات و ابتکار عمل‌های مختلف، وی هر بار با مقاومت جامعه بین الملل و حتی متحدان اروپایی خود مواجه شده و ناکام مانده است.

اقدامات آمریکا وضعیت دشواری را برای اجرای برجام و ادامه حیات آن ایجاد  کرده است. اگرچه استحکام درونی و بیرونی برجام تاکنون این توافق را در برابر هر تلاشی برای از بین بردن، یا حتی تغییر و اصلاح، حفظ کرده است، اما نباید نادیده گرفت که فضای ابهام و عدم اطمینانی که رئیس جمهور آمریکا پیرامون برجام ایجاد کرده باعث ترس و نگرانی در بنگاه‌های اقتصادی برای تعامل درازمدت با ایران شده و بدین ترتیب منافع حاصل از رفع تحریم‌ها برای ایران کاهش یافته است.

در حالی که ایران از منافع حاصل از رفع تحریم‌ها در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی، حمل‌ونقل به‌ویژه کشتیرانی، بیمه، تجارت و … بهره‌مند شده و از بسیاری بن‌بست‌ها خصوصاً در حوزه بانکی خارج شده است، اما فضای مسموم عدم اطمینان که توسط رئیس جمهور آمریکا ایجاد شده، بسیاری از همکاری‌های درازمدت از جمله و به‌ویژه در حوزه سرمایه گذاری، مالی و بانکی را تحت تأثیر قرار داده و دچار مشکل کرده است، این در حالی است که براساس پاراگراف ۲۸ برجام، همه کشورهای طرف این توافق متعهد شده‌اند که برجام را با حسن نیت و در فضایی سازنده اجرا کنند، بدین لحاظ هر گونه اقدام و تلاش آمریکا برای ایجاد تزلزل در اجرای موفق برجام، نقض این توافق به‌شمار می‌رود و این در شرایطی است که ایران به‌گواه گزارشات مکرر آژانس بین المللی انرژی اتمی، تاکنون به‌طور کامل به تعهدات خود پایبند بوده است.

‎بنابراین یک سال گذشته را می‌توان سال جدال ایران و آمریکا در حوزه برجام دانست، جدالی که منجر به یک صف‌بندی آشکار جهانی شد و‌ جامعه بین المللی ــ به‌شمول متحدان اروپایی آمریکا و البته نه برخی متحدان منطقه‌ای آن کشور ــ سمت ایران و برجام را انتخاب کردند. این جدال تاکنون در عرصه سیاسی و بین المللی منجر به پیروزی ایران و انزوای آمریکا شده اما در عرصه اقتصادی پیشرفت‌هایی برای آمریکا و هزینه‌هایی برای ایران در پی داشته است.

‎شکست‌های پی‌درپی رئیس جمهور آمریکا برای مقابله با ایران و برجام ــ در شورای امنیت، در تقابل با اروپا، در افکار عمومی بین المللی و حتی داخل کنگره آمریکا ــ که وی را ناچار به تمدید هرباره اسقاطیه‌ها و ادامه رفع تحریم‌های ایران کرد، نهایتاً ترامپ را به نقطه‌ای رساند که اقدام به وضع ضرب الاجل خودخواسته برای متحدان اروپایی خود نموده و آنها را تهدید کند که یا برای اصلاح برجام، آن‌گونه که او می‌خواهد، همراهی کنند و یا او یک‌جانبه از توافق خارج خواهد شد.

‎واقعیت آن است که از دید دولت آمریکا، اجرای برجام در طول دو سال گذشته به اعتبار بین المللی، اقتدار منطقه‌ای و مقبولیت داخلی جمهوری اسلامی ایران افزوده است اما، برخلاف تصور آنان، به تغییر یا کاهش هیچ یک از اصول انقلابی و سیاست‌های بنیادین برای مقابله با نظام سلطه جهانی و افزون‌طلبی‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی منتهی نشده است.

بزرگ‌ترین مشکل آمریکا در حال حاضر، چگونگی مقابله با قدرت و اقتدار روزافزون جمهوری اسلامی در منطقه است. اگر در میزان اثرگذاری برجام بر قدرت و اقتدار جمهوری اسلامی اختلاف نظر وجود داشته با‌‌شد، اما حتماً در این نکته اختلاف نظری نیست که تلاش‌های اخیر آمریکا برای مهار ایران از طریق وضع مجدد تحریم‌های نفتی، بانکی و حمل‌ونقل (سه حوزه کلیدی تحریم) اکنون به سد محکم برجام برخورده است. اقداماتی همچون تصویب قوانین پی‌درپی در کنگره، و حتی تصویب قانون به‌اصطلاح جامعی چون کاتسا، در عمل نتوانسته است به‌جز برخی فضاسازی‌های روانی، کارآیی مؤثری برای فلج کردن اقتصادی جمهوری اسلامی آن گونه که آمریکا می‌خواهد داشته باشد.

از دید ترامپ و جریان‌های تندرو و جنگ‌طلب در آمریکا و منطقه (محور کوشنر ــ بن‌سلمان‌ ــ نتانیاهو) سد برجام باید شکسته شده و راه برای برقراری دوباره تحریم‌های سخت و فلج‌کننده بر ایران گشوده شود، ضرب الاجل ترامپ را باید از این زاویه دید.

‎در سه ماه آینده شاهد اوج‌گیری جدال سنگین برجامیان و ضدبرجامیان در عرصه بین المللی، به‌ویژه در آمریکا و اروپا، خواهیم بود. اروپا متحد راهبردی آمریکا بوده و همچنان خواهد ماند، اما این به‌معنای اطاعت و پیروی دست و پا بسته از آمریکا نیست. علی‌رغم حرکت‌ها و مواضع زیگزاگی برخی از کشورهای اروپایی، مجموعه اروپا تاکنون در مواضع خود در حمایت از برجام راسخ بوده است، با این حال نمی‌توان‌ ادامه این ثبات قدم را مسجل دانست.

برجام تنها یک قطعه از پازل بزرگ روابط اروپا و آمریکا است، اما اروپا می‌داند این یک قطعه معمولی نیست. اعتبار سیاسی و بین المللی اتحادیه اروپا (که بانی و هدایتگر مذاکرات ایران و ۱+۵ بوده است) به برجام بستگی دارد. سیاست خارجی واحد اتحادیه اروپا هیچ دستاورد مهم دیگری در عرصه بین المللی ندارد و از دست دادن این دستاورد، اعتبار این مجموعه را به‌شدت زیر سؤال خواهد برد.

از سوی دیگر، برجام یک توافق اقتصادی نیست بلکه یک توافق بین المللی در حوزه عدم اشاعه است و از بین رفتن آن کل نظام عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای در سطح جهانی را تا مرز فروپاشی به‌پیش خواهد برد. و بالاخره، اروپایی‌ها نیک می‌دانند که امنیت و ثبات در منطقه غرب آسیا چگونه با ثبات و امنیت در کل قاره اروپا پیوستگی پیدا کرده است. جنگ‌های داخلی، تنش‌ها و رقابت‌های منطقه‌ای و از همه مهم‌تر پدیده تروریسم تکفیری، این منطقه را به مرحله خطرناکی رسانده است. اضافه کردن یک بحران جدید، آن هم در مقوله حساس هسته‌ای، اشتباهی است که مسببان آن باید توان پذیرش مسئولیت تبعات سنگین آن را داشته باشند.

انتهای پیام

منبع: تسنیم