به گزارش چغادک نیوز، محمدعلی رحیمی‌نژاد‌ در گفت‌‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با اشاره به ظرفیت‌های بندر چابهار اظهار داشت: ‌در شرایط تحریمی کشور، می‌توان از ظرفیت بندر چابهار جهت حضور دو قدرت جهانی در رقابت با آمریکا بهره برد، بدین منظور ساختارسازی برای نحوه ورود دو کشور چین و روسیه در بندر چابهار ضروری به نظر می‌رسد.

* نگاه مقطعی سیاسیون از عوامل عقب‌ماندگی چابهار

وی با طرح این سؤال که آیا از همه ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های تنها بندر اقیانوسی کشور استفاده شده است؟ گفت: در ورود به چابهار عبارت «دروازه توسعه شرق کشور» درباره این بندر نقش بسته است، اما این بندر استراتژیک نه تنها منجر به توسعه شرق کشور نشده، خود نیز در مراحل ابتدایی توسعه مانده است و در‌ این‌باره باید بررسی شود که  مجلس، دولت و یا خود مردم مقصرند؟

محقق روابط بین‌الملل و ترانزیت افزود: در شهریور ماه ۱۳۳۳ ‌زمانی که موافقت نامه کریدور شمال و جنوب در سن پترزبورگ میان وزرای حمل و نقل سه کشور ایران، هند و روسیه به امضا رسید، چابهار به عنوان بندری استراتژیک در این کریدور معرفی شده و راه‌های زمینی اتصال آن به مرز ترکمنستان، کوتاه‌ترین مسیر حمل ونقل زمینی کوالا در کریدور شرق و شاهراه تغذیه کشورهای آسیای میانه معرفی شد، این موضوع به تنهایی خود بیانگر اهمیت راهبردی چابهار است.

رحیمی‌نژاد با اشاره به انجام تحقیقات توسط گروهی از محققان در این‌باره، گفت: اینجانب و عده‌ای از همکاران طی پژوهشی در سال ۱۳۹۸ و با مقایسه سیاست‌های اقتصادی دو دولت روحانی و احمدی نژاد علت عقب ماندگی چابهار را «نگاه مقطعی» سیاسیون مطرح کردیم.

وی توضیح داد: عدم وجود برنامه جامع ملی درباره توسعه بندر چابهار منجر به عقب ماندگی و شکوفا نشدن تنها بندر اقیانوسی در کشور شده است، در نگاهی ساده و با مرور کشورهای در حال توسعه می‌توان ورود کشورهای خارجی برای سرمایه‌گذاری را یکی از فرصت‌ها دانست.

‌* ساختار جهانی اقتصاد و جایگاه ایران

محقق روابط بین‌الملل و ترانزیت به ظرفیت ورود سرمایه‌گذاری خارجی در چابهار برای توسعه آن پرداخت و گفت: قبل از پرداختن به ورود سرمایه خارجی، مرور جایگاه ایران و کشورهای دارای انگیزه برای حضور در چابهار اهمیت دارد، با شکل گیری نظام تک قطبی پس از جنگ سرد، آمریکا به هژمون تبدیل شد و از هر ابزار ممکن برای تحقق سیاست‌های خود تاکنون بهره برده است، طی دو دهه اخیر و به واسطه رشد اقتصادی چین و روسیه از یک سو و کاهش رشد آمریکا از سوی دیگر، این کشور قدرت و نفوذ سابق را در عرصه بین الملل ندارد، از سویی ایران توانسته خود را به عنوان یک قدرت منطقه‌ای مطرح کند.

رحیمی‌نژاد اظهار کرد: رقابت چین و روسیه با آمریکا در واقع برای ایران یک فرصت است، فرصتی برای نفس کشیدن در میان قدرت‌های بزرگ جهانی که در صورت داشتن برنامه مشخص می‌تواند به حل مشکلات اقتصادی کشور کمک کند.

* معاهده چابهار مسیر ترانزیت را به افغانستان و آسیای میانه و فراتر از آن منتقل می‌کند

وی بیان کرد: بندر چابهار برای کشورهای جهان دارای اهمیت است که در این زمینه یکی از معاهدات صورت گرفته بین جمهوری اسلامی ایران و هند بوده است، معاهده چابهار یک تصمیم استراتژیک بسیار مهم است که به هند کمک می کند تا مسیر ترانزیت را به افغانستان و به منطقه آسیای میانه و فراتر از آن منتقل کند.

محقق روابط بین‌الملل و ترانزیت گفت: با عضویت هند در سازمان شانگهای، بندر چابهار فرصتی برای افزایش مراودات و همکاری این کشورها در قالب سازمان شانگهای نیز تلقی می‌شود، طبق برآورد اقتصاددانان، کشورهای جنوب آسیا در دهه آینده مرکز جهانی جدید رشد اقتصادی هستند که بندر چابهار می‌تواند نقطه اتصال آنها به ترکیه، کشورهای غرب آسیا و افغانستان باشد (foreignpolicy.com, 2016)؛ همچنین با عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، فرصتی برای استفاده از ظرفیت‌های کشور و به طور خاص بندر بندر چابهار ایجاد شده است.

* نقشی اساسی ترکمنستان در اتصال بندر چابهار به  اعضای اتحادیه اقتصادی اورآسیا

رحیمی‌‌نژاد اظهار کرد: تشکیل اولیه اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال ۲۰۱۴ میان کشورهای روسیه، بلاروس و قزاقستان منعقد و جایگزین اتحادیه گمرکی اوراسیا شد، کشورهای عضو اورآسیا هم اکنون ۲۰ میلیون کیلومتر مربع مساحت و بیش از ۱۸۳ میلیون نفر جمعیت دارند، از مهم‌ترین اهداف این اتحادیه اقتصادی می‌توان به تسهیل تجارت، ایجاد بازار مشترک در حوزه کشورهای مستقل هم سود عضو، حذف تدریجی قوانین گمرکی در داخل اتحادیه، برقراری تعرفه خارجی مشترک در میان کشورهای عضو و هماهنگ سازی تشریفات گمرکی اشاره کرد، ترکمنستان به عنوان یک پل بین ایران و اعضای اتحادیه اقتصادی اورآسیا مطرح است که نقشی اساسی در اتصال بندر چابهار به کشورهای عضو ایفا می‌کند.

ظرفیت بندر چابهار پس از پیوستن ایران به اتحادیه اقتصادی اورآسیا

منافع چین و روسیه در چابهار‌

وی اظهار کرد: از منظر روسیه، اگر چه ایران رقیبی دیرینه برای نفوذ منطقه‌ای روسیه است، اما شریکی راهبردی برای مقابله با نفوذ فزاینده قدرت‌های فرامنطقه‌ای خصوصا آمریکا تلقی می‌‌شود که در همین راستا ایجاد پروژه بین‌المللی شمال-جنوب اهمیت می‌یابد.

محقق روابط بین‌الملل و ترانزیت گفت: تحقق رویای روسیه برای دستیابی به آب‌های گرم خلیج فارس، اc طریق چابهار امکان پذیر است، در طول قرن‌های گذشته روس‌ها این رویا را در سر می‌پروراندند، حتی گفته می‌شود «پطر کبیر» تزار روسیه نیز در وصیت‌نامه خود به دستیابی روس‌ها به آب‌های گرم اشاره کرده است.

رحیمی‌نژاد افزود: این رویا به ‌دلیل کاهش وابستگی روسیه به تنگه‌های «بسفر» و «داردانل» ترکیه و کانال‌های «پاناما» و «سوئز» است که تحت نفوذ آمریکا قرار دارند، به همین دلیل ارتباط آبراه «خزر به خلیج‌ فارس» می‌تواند همه نیازهای سیاسی روسیه را یک جا پاسخگو باشد، همچنین منطقه اورال در روسیه و غرب سیبری به کریدورهای تجاری کارآمد در هند، جنوب شرق آسیا و خاورمیانه دسترسی خواهند یافت.

* چین‌ در کنار تقویت نفوذ خود در بندر گوادر پاکستان به دنبال حضور جدی در بندر چابهار‌

وی اظهار داشت: از منظر چین طرح جاده ابریشم جدید چین با دو گونه خشکی و دریایی مطرح است که طرح جاده ابریشم دریایی، بر آن است تا دریای جنوبی چین را به دریای مدیترانه متصل کند؛ در اینجا نیز نیز اهمیت بندر چابهار برای چین به عنوان بزرگترین قدرت نوظهور در عرصه جهانی مطرح می‌شود؛ پکن ‌معتقد است که بندر چابهار در ایران می‌تواند مکمل طرح‌های پکن در خصوص جاده ابریشم جدید باشد، از این رو چینی‌ها سعی می‌کنند به همان اندازه که نفوذ خود را در بندر گوادر پاکستان تقویت کرده‌اند، حضور جدی هم در بندر چابهار داشته باشند.

* ضرورت ساختارسازی برای حضور دو قدرت رقیب آمریکا در بندر چابهار

محقق روابط بین‌الملل و ترانزیت تصریح کرد: با توجه به موارد فوق و شرایط تحریمی کشور می‌توان از ظرفیت بندر چابهار جهت حضور دو قدرت جهانی در رقابت با آمریکا بهره برد، بدین منظور ساختارسازی برای نحوه ورود دو کشور چین و روسیه در بندر چابهار ضروری به نظر می‌رسد.

رحیم‌نژاد تأکید کرد: نباید توقع داشت قدرت‌های جهانی در انتظار پاسخ ایران برای کسب منافع بیشتر باشند، از همین رو داشتن نگاه بلند مدت و بسترسازی ورود سرمایه از طرف چین و روسیه قابل تحقق خواهد بود.

انتهای پیام/