true
به گزارش چغادک نیوز، وقایع خرداد ۱۳۴۲ نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی است؛ به طوری که رخدادهای بعدی تاریخ انقلاب را باید متاثر از آن دانست.
اما وقایع آن ماه نیز به نوبه خود دارای پیش‌زمینه‌ها و مقدماتی است. چه وقایعی منجر به شکل‌گیری قیام ۱۵ خرداد ۴۲ شد؟ این رویداد چه آثار و پیامدهایی داشت؟ نقش مردم در این واقعه تاریخی چه بود؟ موضع آمریکا در مواجهه با خیزش روحانیت در دهه ۴۰ چه بود؟ رژیم پهلوی چه واکنش به این خیزش داشت؟ اینها سوالاتی است که پاسخ آن را در کتاب «سه سال ستیز مرجعیت شیعه در ایران» می‌توان یافت.
این کتاب سومین جلد از مجموعه «انقلاب اسلامی (زمینه‌ها ـ چگونگی و چرایی)» است که به قلم مرحوم حجت‌الاسلام روح‌الله حسینیان نگاشته شده و از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ شده است.
کتاب، وقایع و رویدادهای تاریخ انقلاب را از مهر ۴۱ تا آبان ۴۳ بر پایه اسناد معتبر تاریخی که در لابلای متن درج شده است روایت می‌کند.
در بخشی از مقدمه این کتاب میخوانیم:
«ابتکار عمل امامخمینی در تبدیل محرم سال ۱۳۸۳ (خرداد ۱۳۴۲) به اعتراض سراسری علیه رژیم و سخنرانی ضد سلطه و ضد استبداد معظم‌له در عاشورا (۱۳ خرداد) رژیم پهلوی را مصمم ساخت تا با دستگیری رهبری، نهضت مردم مسلمان ایران را سرکوب کند. دستگیری امام خمینی قیام پرشور و حماسه‌ساز ۱۵ خرداد را به دنبال داشت. قیام ۱۵ خرداد هرچند وحشیانه سرکوب شد، ولی این قیام سرآغاز مبارزه‌ای آشتی ناپذیر بین نیروهای مذهبی و رژیم شاه و سلطه آمریکا شد.»
کتاب مشتمل بر چهار بخش و هر یک از بخش‌ها نیز شامل چند فصل است. بخش نخست تحلیلی بر ماهیت سلطه‌گر آمریکاست؛ ماهیت نظام سیاسی آمریکا و روند سلطه آمریکا در ایران مباحث این بخش را تشکیل می‌دهند. بخش دوم مبارزات علمای شیعه به رهبری امام خمینی را از سال ۱۳۴۱ شرح می‌‌دهد؛ ماجرای اصلاحات ارضی، تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی و رفراندوم انقلاب سفید در این بخش بررسی می‌شود. بخش سوم با عنوان «رویارویی مرجعیت شیعه و رژیم شاه» به بررسی سرکوب مبارزات روحانیون از فاجعه فیضیه تا قیام ۱۵ خرداد ۴۲ می‌پردازد. و بخش چهارم به بررسی مبارزات مرجعیت با سلطه عریان آمریکا که سرانجام به تبعید امام خمینی انجامید اختصاص دارد.
در بخشی از کتاب درباره پیش‌زمینه‌های قیام ۱۵ خرداد میخوانیم: «سخنرانی قاطع، صریح و افشاگرانه و شاه‌شکن امامخمینی در ۱۳ خرداد ۴۲ (عصر عاشورا) چون بمب در سرتاسر ایران طنین افکند و ارکان رژیم را به لرزه انداخت. رژیم تصمیم گرفت با دستگیری رهبری و یاران مجاهد او، نهضت را سرکوب نماید؛ اما تقدیر الهی بر آن بود که همه اقدامات رژیم عامل تسریع و توسعه نهضت گردد.
رژیم شاه در یک جمع‌بندی از حوادث گذشته به این نتیجه رسید که در صورت دستگیری رهبری نهضت و چند نفر از روحانیون مبارز هوادار امامخمینی، اعتراضات در حال فراگیر شدن خاموش خواهد شد. ساواک نیز در یک تحلیل از قیام روحانیون در دهه اول محرم به این نتیجه رسید که ممکن است حوادث مشروطیت تکرار شود.
ساواک در گزارش تحلیلی خود تصریح کرد: «حملات دسته‌جمعی روحانیون و ملایان در روی منابر بر علیه شاه و دولت، حیثیت دستگاه‌های دولتی را پایین آورده و اگر حملات دسته‌جمعی ملاها و دستگاه‌های روحانی در دو ماه محرم و صفر ادامه یابد، یقیناً سبب تهییج افکار عمومی خواهد شد و به تدریج نفوذ معنوی روحانیون و ملاها زیاد شده تا جایی که نفوذ کلام و اثر اعلامیه و نشریات آنها حوادث نظیر آنچه در مشروطیت ایران میگذشت، به‌وجود آورد».
ساواک در همین گزارش تحلیلی نفوذ رو به گسترش امام‌‌خمینیی را نشانه پیروزیی روحانیت مبارز دانست.
رژیم شاه بر مبنای این تحلیل و جلوگیری از تکرار انقلاب مشروطه تصمیم گرفت رهبر نهضت را دستگیر نماید. موضوع به رئیس شهربانی قم ابلاغ شد و تصمیم گرفته شد پس از نیمه‌های شب پانزدهم خرداد، آن‌گاه که همه چشم‌ها در خواب است، رهبر انقلاب دزدانه دستگیر شود.» با انتشار خبر دستگیری امام خمینی، قم و سپس همه ایران به خروش آمد و قیام همگانی ۱۵ خرداد آغاز شد. شما می‌توانید «سه سال ستیز مرجعیت شیعه در ایران» را تا ۲۰ خرداد ۱۴۰۰ با ۲۰درصد تخفیف از صفحه منشورات پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی تهیه کنید./فارس
false
true
false
true
