به گزارش چغادک نیوز، « حسن بهشتی پور» تحلیلگر مسائل آسیای مرکزی و قفقاز در یادداشتی که در اختیار دفاتر منطقه‌ای خبرگزاری فارس قرار داد، سفر وزیر کشور تاجیکستان به ایران را فرصت بسیار مناسبی دانست تا راه‌های کاهش مشکلات توسعه مناسبات دو کشور از نزدیک بررسی شده گامهای جدیدی در بازسازی روابط برداشته شود.

روز دوشنبه «رمضان رحیم زاده» وزیر کشور تاجیکستان در رأس یک هیأت بلند پایه رسمی وارد تهران شد. وی دومین مقام عالی رتبه تاجیکی است که بعد از سفر «شیرعلی میرزا» وزیر دفاع تاجیکستان در فروردین گذشته از ایران بازدید می‌کند.

پیش از آن نیز در اسفند سال ۱۳۹۹ «عبدالرضا رحمانی فضلی» وزیر کشور ایران به تاجیکستان سفر کرده بود. همچنین حضور « محمد جواد ظریف» وزیر خارجه کشورمان در نهمین اجلاس « قلب آسیا- روند استانبول» به میزبانی شهر دوشنبه گواه آن است که در چند ماه اخیر شاهد تحول اساسی در بهبود روابط دو کشور هستیم.

از سال ۱۳۹۴  روابط ایران و تاجیکستان بر سر سوء تفاهمی در مورد موضع تهران نسبت به نهضت اسلامی در تاجیکستان به کدورت و سردی انجامید، اگرچه تاجیکستان هیچگاه نتوانست ادله ای روشن و مستند برای اثبات تروریست بودن حزب نهضت اسلامی تاجیکستان ارائه کند اما در هر صورت روابط ایران و تاجیکستان به این بهانه در ۶ سال گذشته  به سمت سردی  روابط و حتی در مواردی تیرگی رفت.

به ویژه زمانی که برنامه‌های ساختگی تحت عنوان مستندسازی علیه ایران ساخته و در تلویزیون  تاجیکستان پخش شد. اما این تلاش‌های بی ثمر هیچگاه نتوانست ضربه جدی  بر روابط عمیق تاریخی  دو کشور تاثیر وارد سازد  چرا که ریشه‌های ارتباط  مردم ایران و تاجیکستان در عمق تاریخ و فرهنگ دو کشور رسوخ یافته و نمی‌توان با فضا سازی رسانه ای منفی این ریشه‌های سترگ را از بین برد.  به ویژه آنکه در این مدت طرف ایرانی با درایت تلاش کرد خطاهای انجام شده را نادیده گرفته و از اقدام‌های متقابل پرهیز کند.

با سفر وزیر دفاع تاجیکستان در ۱۷ فروردین گذشته به ایران و اکنون سفر رحیم زاده وزیر کشور تاجیکستان به تهران می‌توان گفت سرانجام منطق بر احساسات غلبه کرده و شاهد یک شروع مجددی در راستای احیای روابط دو کشور هستیم.

با توجه به اینکه قرار است اجلاس سران کشورهای عضو شانگهای به میزبانی شهر دوشنبه در شهریور ماه سال جاری برگزار ‌شود، به نظر می‌رسد رئیس جمهور منتخب جدید ایران، در نخستین سفر خارجی خود به تاجیکستان سفر کند. با توجه به اینکه ایران عضو ناظر این سازمان مهم منطقه ای است، احتمال سفر رئیس جمهور آینده به تاجیکستان بسیار زیاد است.

از آنجا که روابط دو کشور دوست و هم فرهنگ ایران و تاجیکستان بر اساس یک سیاست مبنایی استوار است هیچگاه تغییر دولت‌ها در دو کشور موجب تحولات اساسی در جهت گیری های دو کشور نمی‌شود. به همین دلیل به نظر می رسد دولت آینده ایران که از مرداد ماه کار خود را آغاز می‌کند با قدرت و تاکید بیشتری ترمیم روابط و گسترش روز افزون مناسبات دو کشور را در دستور کار خود قرار دهد.

به موازات حرکت جدیدی که در بهبود مناسبات دو کشور از هر دو سو شاهد هستیم، از طرف مخالفان توسعه  روابط ایران و تاجیکستان ، فضاسازی‌های خبری طراحی شده تا در این روند مشکلات جدیدی را ایجاد کنند. از جمله اینکه مطرح شده دلیل تمایل دولت تاجیکستان برای بازسازی روابط  با  ایران به سبب تنش‌های اخیر بین تاجیکستان و قرقیزستان صورت گرفته است. بر مبنای این جریان سازی خبری دولت تاجیکستان از طریق ترمیم روابط خود با ایران قصد دارد موقعیت خود را در برابر قرقیزستان تقویت کند .

در ارزیابی این موضوع گرچه نمی توان به طور قاطع چنین تحلیلی را رد کرد اما می‌توان گفت از نگاه ایران روابط با کشورهای آسیای مرکزی یک روابط راهبردی مبتنی بر منافع متقابل است و ایران به هیچ وجه حاضر نیست وارد درگیری‌ها و اختلاف‌های کشورهای منطقه شود.

البته ایران آمادگی خود را برای میانجیگری بین دو کشور دوست خود یعنی تاجیکستان و قرقیزستان اعلام کرده اما هرگز نمی‌خواهد با حمایت از یکطرفه به اختلاف‌های موجود دامن بزند. زیرا دو کشور تاجیکستان و قرقیزستان به عنوان دو کشور همسایه به راحتی می‌توانند از طریق گفت‌وگو و مذاکرات دوجانبه بر مشکلات پیش آمده غلبه کنند.

سیاست مستقل ایران اجتناب از دخالت در درگیری‌های منطقه و تاکید بر شکل گیری همکاری‌های منطقه‌ای برای مقابله با بحران زایی در آسیای مرکزی بوده است زیرا هر گونه اختلاف‌های مرزی و سرزمینی می‌تواند بهانه‌ای برای حضور قدرت‌های سلطه جو در منطقه باشد. به ویژه آنکه اخیرا اخباری در مورد اینکه آمریکا قصد دارد بعد از خروج از افغانستان پایگاه‌هایی در آسیای مرکزی احداث کند.

با در نظر گرفتن مجموعه مواردی که مطرح شد می‌توان دیدار وزیر کشور تاجیکستان از ایران را گام دیگری در راستای بهبود مناسبات دو کشور دانست. در واقع این دیدارها را باید بیشتر اصلاح سیاست غلط گذشته در قبال ایران بدانیم.

ایران و تاجیکستان در ابعاد مختلف سیاسی ، اقتصادی، فرهنگی و دفاعی منافع مشترکی دارند که این منافع به هیچ وجه در تعارض با منافع سایر کشورها قرار نمی‌گیرد و بلکه می‌تواند به توسعه همکاری‌های منطقه‌ای نیز کمک کند. پروژه همکاری حمل و نقل ریلی بین ایران ، افغانستان و تاجیکستان و همکاری‌های ایران ، ترکمنستان و ازبکستان از نمونه‌های موفق اینگونه همکاری‌ها بشمار می رود.

اگر موضوع تحریم‌های جاری علیه ایران پایان یابد و همچنین ایران موفق شود بار دیگر در پروژه‌های اقتصادی منطقه مشارکت فعال‌تری  داشته باشد، بدون شک رسیدن به منافع مشترک می‌تواند زمینه ساز روابط پایدار و توسعه آن در آینده شود. انتظار می‌رود هر دو طرف ایران و تاجیکستان بتوانند مشکلات موجود را یکی یکی بر طرف کنند.

دیدار وزیر کشور تاجیکستان فرصت بسیار مناسبی را فراهم می‌کند که مسئولین عالی رتبه از نزدیک راه‌های کاهش مشکلات توسعه مناسبات دو کشور را از نزدیک بررسی کرده و به طرح‌های جدیدی در بازسازی روابط برسند. /فارس